Hayır Diyememek

Hayır Diyememek

 Neden "hayır" demekte zorlanırız? Kabul etmek istemediğimiz bir şeye sırf başkaları istiyor diye neden ‘evet’ deriz? Peki, bu durumu belli bir yaştan sonra değiştirmek mümkün mü? Yoksa ‘Hayır’ diyememek bir hastalık mıdır ya da başka psikolojik rahatsızlıklarla mı ilgilidir?

“Hayır” Demek, İrade Gerektirir

 

 Etrafımızdaki kişiler istekte bulunduğu zaman bu isteğe evet ya da hayır demek arasında kalabiliriz. Hayır diyebilmek çok güçlü bir irade gerektiriyor. Eğer bizden istenilen şeyi yapmazsak karşımızdaki kişi ile olan ilişkilerimizin bozulması endişesine kapılırız. Çevremizde bulunan tüm insanların isteklerini karşıladığımız zaman bizimle iletişimlerini sürdüreceklerini ve isteklerini karşılamayıp ‘hayır’ dediğimizde ise bizimle olan ilişkilerini biterecekleri düşüncesine kapılabiliriz. İnsanlarla kurulan iyi ilişkilerin bozulma endişesi özellikle bağımlı kişiler için çok büyük bir kaygı kapılma kaynağıdır. İlişkilerin bozulmaması adına her daim evet diyerek sürekli kendilerinden ödün vermek durumunda kalırlar. Ve sonunda yaşanılan mağduriyetlerinden çok üzülürler fakat bu durumdan ne yazık ki kurtulamazlar.

 Güçlü bir iradeye sahip olmanın temelleri çocukluktan başlar. Çocuklarda olan özerklik duygusu kendiliğinden gelişim gösterir. Bu dönemde anne ve babaların tutumları bu özerklik durumunu engelleyecek şekilde devam ederse çocuk bağımlı hale gelir. Bunun akabinde, çocuk bağımsızlaşmaya ihtiyaç duyduğunda anne babasının bu durumdan hoşlanmayacağını düşünerek, onları kaybedeceğini düşünür. Eğer anne babasının istediği davranışları sergilerse de ödülleceğini düşünür. Çocuk büyüdüğü zaman anne ve babası ile kurmuş olduğu ilişkinin aynısını çevresindeki diğer insanlarla da kurmaya başlar. Çevresindeki insanları mutlu edebilmek adına, kendisi mutsuz olmayı tercih eder. Bunu sırf hiçbir kişiyle ilişkiyi koparmamak, başkalarının suratını çekmemek ve kimseyle küsmemek için yapar. Sürekli hem maddi hem de manevi olarak ödün verir. Borç istendiği zaman bu isteği geri çeviremez. Yardım istendiği taktirde istemese dahi bu duruma karşı koyamaz.

“Hayır” Diyememek Yapısal Bir Sorun

“Hayır” diyememek yapısal bir sorundur. Eğer hastalık olsaydı ilaç tedavisi ile yok edilebilirdi. Bu sorun bağımlı yapıya sahip insanlarda ortaya çıkar. Depresyon belirtileri arasında da gösterilebilir. Depresyona girmiş insanlarda inisiyatif kaybı gözlemlenir. Çok kolay bir şekilde yönlendirilirler. Dolandırıcılar bağımlı yapıda olan insanları kolaylıkla ağlarına düşürebilmektedirler.

“Evet” ve “Hayır”  Diyeceğiniz Zamanları Nasıl Ayırt Edebilirsiniz?

“Evet” veya “Hayır” diyebilmek irademizle ilgili bir durumdur. İrademiz her an baskı altındadır. Dürtülerimiz doğrultusunda karar vermemiz gerekir. Verilen bu karar, içinde bulunduğumuz şartlara göre şekillenecektir. Karar verileceği zaman  iç ve dış olarak bütün durumlar mümkün oldukça değerlendirilmelidir. Karar aşamasına gelindiğinde mümkün oldukça az çatışma yaşanmalıdır. Bazı durumlarda iç-dürtüsel istek çok baskın gelir. Otokontrol duygunuz gelişmiş, bağımlı olmayan bir yapınız ancak çocuklukta bilinçli anne babaların desteği ile gelişir. Erişkin yaşta bu sorunlar görünürse tedavi ile güçlü bir irade geliştirilmesi mümkündür.

Tedavi Gerekli midir?

 Hayır diyememe problemi eğer depresyon sebebinden dolayıysa tedavi ile ortadan kalkar. Yapısal sorunlardan dolayı hayır diyememe durumunuz varsa bu da ancak terapi ile önlenebilir. Sırf hayır diyemediği için depresyona giren kişiler de gözükmektedir. Bu tarz kişiler hem ilaç tedavisi hem de terapi ile birlikte bu durumdan kurtulabilir.

“Hayır” diyemeyen kişilere 5 altın kural

1. Nefsinizin yani dürtülerinizin ne istediğine kulak verin.
2. Vicdan ve mantığınızın ne istediğine kulak verin.
3. Dış dünyanın sizlerden ne istediğine kulak verin.
4. Bu üç kuralı uyguladıktan sonra size göre en doğru karar ne ise onu uygulayın.
5. Eğer kararınız yinede hayır diyememe yönünde oluyorsa ve bundan dolayı büyük bir sıkıntı yaşıyorsanız bir psikiyatristten destek alın.